Από 11/01/2022 λειτουργεί νέος ιστότοπος της ΓΓΕΚ στη διεύθυνση: gsri.gov.gr
Μενού Επιλογών

Ευρωπαϊκές Συμπράξεις Έρευνας και Καινοτομίας (Ε&Κ)

Γενικά | 


Ευρωπαϊκές Συμπράξεις Έρευνας και Καινοτομίας

Η χρηματοδότηση συμπράξεων (partnerships) από τα προγράμματα πλαίσια της ΕΕ για την έρευνα ξεκίνησε μετά το 2000 σε συνδυασμό με την υιοθέτηση της στρατηγικής της Λισαβόνας και του στόχου για τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας.

Στο πλαίσιο αυτό οι αρχικές συμπράξεις αποσκοπούσαν κυρίως στην αντιμετώπιση του κατακερματισμού του ευρωπαϊκού τοπίου έρευνας και καινοτομίας (Ε&Κ) και στην αποφυγή επικαλύψεων. Αργότερα, κυρίως μετά το 2008, προστέθηκαν νέοι τύποι συμπράξεων ή/και προσαρμόστηκαν τα υπάρχοντα εργαλεία για την εξυπηρέτηση στόχων όπως η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, η προώθηση της καινοτομίας και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ.

Ο Ορίζοντας 2020, το τρέχον Πρόγραμμα Πλαίσιο της ΕΕ για την Ε&Κ  υποστηρίζει δύο ευρείες κατηγορίες συμπράξεων:

α) Τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα

Πρόκειται για συμπράξεις στις οποίες εταίροι από τον ιδιωτικό τομέα, η Ένωση εκπροσωπούμενη από την Ε. Επιτροπή  και, ενδεχομένως, άλλοι εταίροι, όπως φορείς του δημοσίου, αναλαμβάνουν τη δέσμευση να υποστηρίξουν από κοινού την ανάπτυξη και την υλοποίηση ενός προγράμματος ή δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας,

β) Τις συμπράξεις  μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα

Στις συμπράξεις αυτές συμμετέχουν φορείς του δημοσίου τομέα ή φορείς με αποστολή δημόσιας υπηρεσίας σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό ή διεθνές επίπεδο οι οποίοι  αναλαμβάνουν τη δέσμευση να υποστηρίξουν από κοινού με την Ένωση την ανάπτυξη και την υλοποίηση ενός προγράμματος ή δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας,

Οι συμπράξεις μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα υλοποιούνται κυρίως μέσω των ακόλουθων εργαλείων:

α) ERA-NET Cofund

β) European Joint Programme Cofund (EJP)

γ) Πρωτοβουλίες του άρθρου 185 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ε. Ένωσης (ΣΛΕΕ)

Στις συμπράξεις φορέων του δημόσιου τομέα εμπίπτουν επίσης οι Πρωτοβουλίες Κοινού Προγραμματισμού (Joint Programming Intitiatives) οι οποίες εγκρίνονται από το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας της ΕΕ μετά από πρόταση των ενδιαφερόμενων κρατών και βασίζονται στην προαιρετική συμμετοχή, στη βάση μεταβλητής γεωμετρίας (variable geometry). Μέχρι σήμερα έχουν εγκριθεί και υλοποιούνται 10 πρωτοβουλίες κοινού προγραμματισμού[1].

Οι πρωτοβουλίες κοινού προγραμματισμού χρηματοδοτούνται κατά κύριο λόγο από τα κράτη μέλη και οι δραστηριότητές τους εστιάζονται σε θέματα που αφορούν αντιμετώπιση των  κοινωνικών  προκλήσεων.

Από πλευράς Ε. Επιτροπής οι JPIs χρηματοδοτήθηκαν από το προηγούμενο  Πρόγραμμα Πλαίσιο (7ο ΠΠ)  μέσω δράσεων συντονισμού και υποστήριξης (Coordination and Support Actions), ενώ για την περίοδο 2014-2020 («Ορίζοντας 2020») η στήριξη επεκτάθηκε και στη συγχρηματοδότηση ερευνητικών έργων μέσω του εργαλείου ERANET Co-fund.

Οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα υλοποιούνται κυρίως μέσω των ακόλουθων εργαλείων:

α) Κοινές τεχνολογικές Πρωτοβουλίες (ΚΤΠ) - Joint Technology Initiatives (JTIs) / ( Κοινές επιχειρήσεις - Joint Undertakings (JUs)

Οι ΚΤΠ αποτελούν συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) στον τομέα της Ε&Κ και  υλοποιούνται μέσω ειδικών δομών (Κοινές Επιχειρήσεις- Joint Undertakings) που συστήνονται με την έκδοση Κανονισμού του Συμβουλίου της ΕΕ στη βάση του άρθρου 187 της Συνθήκης Λειτουργίας της ΕΕ. Υποστηρίζουν ερευνητικές δραστηριότητες σε τομείς ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και της κοινωνίας γενικότερα.

Οι κοινές επιχειρήσεις που συγχρηματοδοτούνται από τον Ορίζοντα 2020 και οι τομείς δραστηριοποίησης τους περιγράφονται αναλυτικά στον παρακάτω σύνδεσμο:

https://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/en/area/partnerships-industry-and-member-states

β) Συμβολαιακές Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού τομέα (contractual Public Private Partnerships-cPPPs)

Οι συμπράξεις υλοποιούνται στη βάση Προγραμματικής Συμφωνίας που συνάπτεται μεταξύ της Ε.Επιτροπής και εκπροσώπων του αντίστοιχου βιομηχανικού κλάδου και περιλαμβάνει τους στόχους, τα αναμενόμενα αποτελέσματα, ενδεικτικό προϋπολογισμό και δείκτες παρακολούθησης της υλοποίησης.

Οι ερευνητικές προτεραιότητες που καθορίζονται σε συνεργασία με τη βιομηχανία (Strategic Research and Innovation Agenda) υλοποιούνται στη συνέχεια μέσω τυπικών προσκλήσεων του Ορίζοντα 2020.

Οι cPPPs που συγχρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του Ορίζοντα 2020 περιγράφονται αναλυτικά στον παρακάτω σύνδεσμο:

https://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/en/contractual-public-private-partnerships

Άλλες κατηγορίες συμπράξεων

α) Κοινότητες Γνώσης και Καινοτομίας (Knowledge and Innovation Communities) του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΙΤ)

To ΕΙΤ ιδρύθηκε το 2008 με Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου,  ως ανεξάρτητος οργανισμός με έδρα τη Βουδαπέστη. Εποπτεύεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Γενική Διεύθυνση Εκπαίδευσης, Νεολαίας, Αθλητισμού και Πολιτισμού) και χρηματοδοτείται  από τον  Ορίζοντα 2020. Τα κράτη-μέλη συμμετέχουν σε ετήσιο forum διαλόγου(ΕΙΤ Member State Configuration).

Οι δραστηριότητες του EIT  εστιάζονται στην ενίσχυση των συνεργειών και των συνεργασιών μεταξύ φορέων της ανώτατης εκπαίδευσης, ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων  («τρίγωνο της γνώσης») μέσω της δημιουργίας διασυνοριακών συμπράξεων, των Κοινοτήτων Γνώσης και Καινοτομίας (Knowledge Innovation Communities- KICs).

Οι KICs ιδρύονται ως αυτόνομες νομικές οντότητες σε περιοχές που προβλέπονται στο στρατηγικό θεματολόγιο του EIT  με στόχο τη στήριξη της επιχειρηματικότητας και της μετατροπής των καινοτόμων ιδεών σε προϊόντα και υπηρεσίες. 

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 6 Κοινότητες γνώσης και καινοτομίας (KICs) στους ακόλουθους τομείς:

  • Κλίμα(Climate)
  • Ψηφιακές Τεχνολογίες (Digital)
  • Τρόφιμα (Food)
  • Υγεία (Health)
  • Βιώσιμη Ενέργεια (InnoEnergy)
  • Πρώτες ύλες (Raw Materials)

Αναμένεται, εντός του 2018, η δημιουργία δύο νέων KICs στους τομείς της προηγμένης μεταποιητικής βιομηχανίας (Added Value Manufacturing)  και  της αστικής κινητικότητας (Urban Mobility).

Περιφερειακό Σχέδιο Καινοτομίας (Regional Innovation Scheme –ΕΙΤ RIS) και κόμβοι καινοτομίας (innovation hubs)

Το Περιφερειακό Σχέδιο Καινοτομίας (ΕΙΤ RIS) εντάχθηκε στο Στρατηγικό Θεματολόγιο Καινοτομίας (Strategic Innovation Agenda-SIA) του ΕΙΤ το 2014 με στόχο τη μείωση του χάσματος καινοτομίας  στην Ευρώπη (innovation divide).

Αποσκοπεί κυρίως στη διάχυση γνώσης και τεχνογνωσίας από τις δράσεις των KIC’s σε χώρες (κράτη-μέλη της ΕΕ και χώρες που διαθέτουν συμφωνία σύνδεσης με τον Ορίζοντα 2020) με περιορισμένη ή καθόλου συμμετοχή στις ΚΙCs στηρίζοντας με αυτόν τον τρόπο την εμπλοκή τους στις δράσεις του ΕΙΤ και κατ’ επέκταση τη βελτίωση των αντίστοιχων εθνικών και περιφερειακών οικοσυστημάτων καινοτομίας.

Το EIT RIS αφορά χώρες και περιφέρειες που χαρακτηρίζονται ως «modest» ή «moderate» innovators βάσει του European Innovation Scoreboard και  περιλαμβάνει δύο κατηγορίες δράσεων:

(α) ενίσχυση της συμμετοχής φυσικών προσώπων (φοιτητές, ερευνητές) και φορέων (start-ups,  πανεπιστήμια, ΜΚΟ, δήμοι, περιφέρειες) από  τις χώρες αυτές στις δραστηριότητες του EIT και

(β) κινητοποίηση, δικτύωση και διεθνοποίηση των εθνικών/περιφερειακών φορέων μέσω της δημιουργίας Κόμβων Καινοτομίας (Innovation Hubs) που λειτουργούν σαν πλατφόρμες/focal points αλληλεπίδρασης και ανταλλαγής εμπειριών και καλών πρακτικών μεταξύ των KICs και των εμπλεκόμενων φορέων και προώθησης συνεργειών με τις στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης και τους αντίστοιχους μηχανισμούς εφαρμογής τους.

Εθνικοί κόμβοι καινοτομίας (Greek Innovation hubs)

Στην Ελλάδα λειτουργούν ως EIT Hubs οι ακόλουθοι φορείς: 

  • KIC InnoEnergy: η εταιρεία ΚΙΝΝΟ.
  • KIC Raw Materials: το ΕΜΠ
  • KIC Health: το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
  • KIC Digital: η εταιρεία Found.ation
  • KIC Climate: το Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά»
  • KIC Food: η εταιρεία Industry Disruptors-Game Changers

β) Εμβληματικές Πρωτοβουλίες στον Τομέα των Μελλοντικών και Αναδυόμενων Τεχνολογιών (Future and Emerging Technologies Flagships – FET Flagships)

Οι FET Flagships αποτελούν φιλόδοξες, μεγάλης κλίμακας, science-driven  συμπράξεις που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση σημαντικών επιστημονικών και τεχνολογικών προσκλήσεων που απαιτούν διεπιστημονική και πολυεπιστημονική συνεργασία και μακροπρόθεσμο όραμα και δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν από καμία χώρα μεμονωμένα.

Χρηματοδοτούνται από τον Ορίζοντα 2020 (Η2020) στο πλαίσιο του Πυλώνα 1 «Άριστη Επιστήμη» (Excellence) στους ακόλουθους τομείς:  Γραφένιο (GRAPHENE),  μελέτη του ανθρώπινου εγκεφάλου (Human Brain Project/HBP) και κβαντικές τεχνολογίες (Quantum Technologies Flagship).

Για τη διευκόλυνση της σύνδεσης με αντίστοιχα εθνικά προγράμματα και πρωτοβουλίες  συγχρηματοδοτούνται από την Ε.Επιτροπή (Ορίζοντας 2020) τα κράτη-μέλη και τις χώρες που διαθέτουν συμφωνία σύνδεσης με τον Ορίζοντα 2020  αντίστοιχα δίκτυα εθνικών και περιφερειακών φορέων χρηματοδότησης (ERANETs): το FLAG-ERA (για το “GRAPHENE”  και το “Human Brain Project”) και το QUANT-ERA για την QT FET Flagship.

To Συμβούλιο Χρηματοδοτών (Board of Funders), ένα από τα όργανα διακυβέρνησης των FET Flagships,  αποτελεί μια πλατφόρμα διαλόγου μεταξύ της Ε. Επιτροπής, των κρατών-μελών και των συνδεδεμένων με τον Ορίζοντα 2020 χωρών με κύριο στόχο τον προγραμματισμό των υποστηρικτικών δραστηριοτήτων και την ενίσχυση των συνεργειών με εθνικές δράσεις.

 

γ) Ευρωπαϊκές Συμπράξεις Καινοτομίας (European Innovation Partnerships-EIPs)

Οι ΕΣΚ αποτελούν πλατφόρμες συνεργασίας  μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων σε επιμέρους τομείς πολιτικής με στόχο την αντιμετώπιση προκλήσεων όπως η έλλειψη επενδύσεων, οι παρωχημένες νομοθετικές ρυθμίσεις, η έλλειψη προτύπων και ο κατακερματισμός των αγορών. Δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο της εμβληματικής πρωτοβουλίας 'Ένωση Καινοτομίας' της στρατηγικής 'Ευρώπη 2020'.

Σήμερα λειτουργούν 5 Συμπράξεις: Active and Health Aging (AHA), Agricultural Productivity and Sustainability, Raw Materials, Water, Smart Cities and Communities.  

δ) Ευρωπαϊκές Τεχνολογικές Πλατφόρμες (European Technology Platforms-ETPs)

Οι Ευρωπαϊκές Πλατφόρμες Καινοτομίας αποτελούν fora που καθοδηγούνται από τη βιομηχανία και έχουν  ως αποστολή την εκπόνηση Θεματολογίων Έρευνας και Καινοτομίας (Research and Innovation Agendas) και οδικών χαρτών προκειμένου να ληφθούν υπόψη στη διαμόρφωση ερευνητικών προτεραιοτήτων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Πρόκειται για αυτόνομες και αυτοχρηματοδοτούμενες οντότητες στις οποίες η Ε. Επιτροπή (Γενική Διεύθυνση Έρευνας και Καινοτομίας) διαδραματίζει κυρίως συντονιστικό ρόλο.


[1]Στο διάστημα 2009-2011,εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας οι εξής JPIs: «Joint Programming on Neurodegenerative Diseases». «Agriculture, Food Security, and Climate Change», «Cultural Heritage and Global Change», «A Healthy Diet for a Healthy Life», «Urban Europe», «Connecting Climate Knowledge for Europe», «More Years, Better Lives», «The microbial challenge-An emerging threat to human health», «Water Challenges for a changing World» και «Healthy and Productive Seas and Oceans».

 

© 2013-2019, Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας
Σχεδιασμός
& Υλοποίηση
Ο σχεδιασμός του ιστοχώρου πληροί τα διεθνή πρότυπα προσβασιμότητας
W3C XHTML 1.1 W3C CSS W3C WCAG 2.0